مدارس بین‌المللی؛ ابزار مهم دیپلماسی آموزشی

دکتر غلامرضا کریمی دانشیار روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی

به موازات اهمیت عوامل فرهنگی در روابط بین الملل، دیپلماسی عمومی به ویژه از جنبه فرهنگی و آموزشی هم در محیط بین المللی مورد توجه قرار گرفته است. کشوری می-تواند در تعاملات بین المللی تأثیرگذارتر باشد که توان به کارگیری تمامی اشکال دیپلماسی را در عرصه بین المللی داشته باشد. کشور ما در حال حاضر نیاز جدی به بازسازی ظرفیت های دیپلماسی فرهنگی و آموزشی دارد. ما زیرساخت-های لازم و کافی را برای تقویت دیپلماسی فرهنگی و آموزشی در کشور ایجاد نکرده ایم. با عنایت به بیانیه گام دوم انقلاب، به منظور بهره برداری در دهه های آتی، باید با رویکرد تازه ای موضوعات فرهنگی و آموزشی را در اولویت برنامه های بین المللی کشور قرار دهیم. مدرسه ایرانی در خارج از کشور، کانون و پایگاه فرهنگی کشور به شمار می آید که ضمن ترویج ارزش های ایران اسلامی، در جهت ارتقاء اعتماد به نفس ملی و تقویت هویت ایرانی دانش آموزان فعالیت می کند.
در حالی که امروزه ظرفیت دیپلماسی در تمام اشکال آن به طرز مؤثری کار برده می شود، کشور ما هنوز جدی به این تحول نپرداخته است. در ساختار تازه وزارت امور خارجه، توجه بیشتری به دیپلماسی اقتصادی شده ولی هنوز ظرفیت-های دیپلماسی فرهنگی، علمی و آموزشی کشور مورد غفلت قرار گرفته و ساختار لازم برای اثرگذاری بیشتر آن در عرصه بین المللی فراهم نشده است. در ایران نیز ضروری است دانشگاه ها، بخش های خصوصی و نهادهای دولتی و غیردولتی مختلف در فرآیند بازسازی و تقویت ظرفیت های دیپلماسی عمومی جامعه فعال شوند تا روند آگاه سازی عمومی در قبال اشکال مختلف دیپلماسی تقویت شود. اگرچه ایجاد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را نیز می توانیم یک نوع نهادسازی در عرصه دیپلماسی فرهنگی بدانیم، اما این به هیچ روی نشان دهنده توجه لازم به دیپلماسی در عرصه های علمی، فناوری و آموزشی صورت نیست. در واقع، متناسب با جایگاه نظام آموزشی جمهوری اسلامی که چهار دهه از عمر آن می گذرد و رویکردهای ارزشی و ایدئولوژیک بالایی داشته، باید تأثیرگذاری فرهنگی و آموزشی بسیار بیشتری انجام پذیرد.

به نقل از مجله فرهنگ دیپلماسی