جایگاه دیپلماسی پزشکی در جهان و ایران
علی باقری دولت آبادی
دانشیار روابط بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج
وقتی درباره دیپلماسی صحبت می شود اولین نکته ای که به ذهن هر شهروندی خطور می کند برگزاری جلساتی پر زرق و برق و به شکل رسمی میان وزیر امورخارجه یک کشور با سایر همتایان خود است. جلساتی که عموماً به موضوعاتی همچون تنش های سیاسی بین دو کشور و یا بحران های نظامی- امنیتی در منطقه و جهان مربوط است. آنها با رصد اخبار رسمی عادت کرده اند تا جملاتی مشابه جملات زیر را بشنوند: «دو طرف بر همکاری فی مابین تاکید کردند.»، «قرارشد در نشست های بعدی مذاکرات تخصصی بین دو طرف در سطح کارشناسان برگزارگردد.»، «در انتهای این دیدار چند سند تفاهم بین دو کشور امضا شد»، «طرفین، مذاکرات را سازنده و مفید ارزیابی کردند.» آنچه تاکنون در این نشست ها کم رنگ بوده و کمتر درباره آن خبری به بیرون منعکس شده است مباحث مربوط به حوزه بهداشت و سلامت و به عبارت دقیق تر دیپلماسی پزشکی است. کمتر شهروند و چه بسا بتوان گفت دانشجوی علوم سیاسی و روابط بین المللی هست که در این باره چیزی شنیده باشد و بتواند قدری درباره آن سخن بگوید.
بنابراین هیچ جای تعجب نیست، اگر اکثر شهروندان تصور و برداشتی نسبت به اینکه بین سیاست خارجی و بهداشت ارتباط وثیق وجود دارد؛ نداشته باشند. زیرا همیشه موضوعات جذاب تری برای پیگیری و بحث در سیاست خارجی وجود داشته است. اما سوال جدی و اساسی این است که آیا این شرایط طبیعی و عادی است؟ پاسخ به این سوال بستگی به این دارد که شما از دریچه نگاه شهروند کدام کشور و کدام منطقه جغرافیایی به موضوع بنگرید. برای بسیاری از شهروندان آسیایی، آفریقایی و حتی آمریکای لاتین این وضعیت کاملا عادی است؛ ولی اگر شما شهروند یک کشور اروپایی بویژه حوزه اسکاندیناوی باشد قضیه کاملا برعکس خواهد بود. در این بخش از جهان و در کل در اروپا و آمریکای شمالی حوزه بهداشت یکی از ستون های سیاست های دولت رفاه است. پس پرداختن به آن همیشه یک دغدغه بوده است. کافی است قدری صفحه تاریخ را به عقب ورق بزنیم تا متوجه شویم در زمانی که ایرانیان به واسطه فقر دانش اطلاع چندانی نداشتند که انتقال اجساد از ایران به عتبات عالیات می تواند موجب شیوع بیماری های واگیردار در سراسر مسیر و مقصد گردد؛ کشورهای اروپایی درگیر برگزاری نخستین کنفرانس های بین المللی برای هماهنگ سازی اقدامات خود در زمینه پیشگیری از همه گیریهایی همچون طاعون، وبا، آبله، سل، تب زرد و…بودند. از این تلاش ها که مقارن با ۱۸۵۱ میلادی و همزمان با دوره پادشاهی ناصرالدین شاه در ایران درحال انجام و پیگیری بود به عنوان نخستین گام در دیپلماسی پزشکی یا همان دیپلماسی سلامت یاد می شود.
به نقل از مجله فرهنگ دیپلماسی
دیدگاهتان را بنویسید